Հայոց լեզու 167-176

167. Բ խմբի նախադասությունների մեջ ընդգծված բառերն ինչո՞վ են տարբերվում Ա խմբի բառակապակցություններում ընդգծված ածականներից և ինչո՞վ են նման:

Ա. Մաքուր սենյակ: -                          Բ.Արագ մաքրեց:
Փափուկ բազմոց: -              …................Մանրամասն պատմեց:
Հատուկ վերաբերմունք: -                     Մեղմորեն ժպտաց:
Հստակ ջուր: -                                          Հազիվ լսվեց:
Երկար օր: -                                            Հպարտորեն խոնարհվեց:

Բ խմբի  բառերը պատասխանում են ինչպես հարցին: Նրանք բայի հատկանիշներ են իսկ ածականները  գոյականների հատկանիշ են:

168. Ընդգծված բառերն ինչո՞վ են նման:

Անմիջապես հասկացա:
Մտերմորեն խրատում էր:
Վաղուց հասել է:
Ամբողջովին մոռացվել է:
Լիովին բավարարվեց:
Բազմիցս ասել եմ:
Երբեմն լսվում Է:

Այս բառերը ցույց են տալիս գործողություն անելու ձևը:

169. Նախորդ վարժության մեջ ընդգծված բառերը գրի´ր: Ինչպե՞ս կանվանես բառերի այդ խումբը:

Անմիջապես ,Մտերմոր, Վաղուց, Ամբողջովին, Լիովին, Բազմիցս, Երբեմն,

Այս խմբի բառերը կոչվում են մակբայ:

170. Ընդգծված բառերը դուրս գրի՛ր: Դրանք բառերի ո՞ր խմբին կավելացնես:

Ուշացած տղան շտապ մոտեցավ խմբի ղեկավարին:
Մեքենան դանդաղ պտտվեց ու կանգնեց:
Այդ մասին հաճախ եմ մտածում:
Այդ օրն իր հոտը հեռու քշեց:
Ուշ հասար. ամեն ինչ վերջացել Է:
Կրկին խնդրում եմ, որ անպայման ընդունես հրավերը:

Շտապ, դանդաղ, հաճախ, հեռու, Ուշ,Կրկին

Կավելացնեմ բայերին

171. Նախորդ չորս վարժություններում կարևորված բառերի խումբը անվանում են մակբայ (մակ-վրա): Փորձի´ր բացատրել այդ անունը:

Բայի վրա ավելացող հատկանիշ

172. Կետերի փոխարեն գրի´ր փակագծում տրված բառերը: Ընդգծի´ր այն բառերը, որոնք առանց փոփոխելու գրեցիր:

Կենդանաբանական այգու (այգի) տնօրենը պատմում Էր, որ այդ փիղը (փիղ) կապեր քանդելու հմուտ (հմուտ) վարպետ էր: Գիշերները նա համառորեն (համառորեն) ու ճարպկորեն (ճարպկորեն) քանդում էր իր ոտքերին (ոտքեր) կապած պարանները: Մի անգամ նույնիսկ կարողացել էր ծխնիներից անաղմուկ հանել այն շինության (... շինություն) դուռը, որտեղ նրան բանտել էին (բանտել): Չանհանգստացնելով խոր քնած սպասավորին (սպասավոր) նա՝ որպես այցելու, գնացել էր այգու մյուս բնակիչների (բնակիչներ) հետ ծանոթանալու:

173. Տրված բառերով նախադասություն կազմի´ր պահպանելով դրանց հաջորդականությունը: Ընդգծի´ր այն բառերը, որոնց ձևերը փոխվեցին:

Մրջյունների մի տեսակը թափառաշրջիկ կյանք է վարում: Դրանք գիշատիչ, քոչվոր մրջյուններ են:
Ջունգլիների բոլոր կենդանիները փախել են քոչվոր մրջյունների բանակից:
Մինչև անգամ հսկա  փիղը շտապեց գլուխն ազատել նրանցից:
Վա՜յ քնած ճանապարհորդ թափառաշրջիկ. մրջյունները նրանից միայն կմախք թողեցին:

174. Նախադասության մեջ վերականգնի´ր ընդգծված բառերի ուղիղ ձևերը: Ի՞նչ փոխվեց դրանից:

Թագավորը ինձ թույլ տվեց իր անտառում –անտառ որս անել:
Հյուրերն իջան-իջնել պատշգամբից, որպեսզի մի քիչ զբոսնեն-զբոսնել  այգում:
Ափին –ափ ընդամենը մի նավակ կար, որը միանգամից լցվեց աղմկոտ երիտասարդներով-երտասարդներ:
Խառը մտքերը անտառում –անտառ էլ հանգիստ չեն տալու-չտալ  ինձ:

Նախադասությունը իմաստ չի ունենում:

175. Նախադասության բոլոր բառերն ուղիղ ձևով գրի´ր ու կարդա´. ի՞նչը փոխվեց:

Իշխանը գոհացավ այդ խոսքերից և առատ վարձատրեց ծերունուն:

Իշխան գոհանալ այդ խոսքեր և առատ վարձատրել ծերունի:

Նախադասության իմաստը կորավ:

Բառերն ըստ իմաստի բաժանվում են տարբեր խմբերի:
Առարկա ցույց  տրվող բառերը կոչվում են գոյական, առարկայի հատկանիշ ցույց տվող բառերը՝ ածական, գործողություն ցույց տվող բառերը՝ բայ, գործողության հատկանիշ ցույց տվող բառերը՝ մակբայ և այլն:
Հայերենում կա տասը խոսքի մաս՝ գոյական, ածական, թվական, դերանուն, բայ, մակբայ, կապ, շաղկապ, ձայնարկություն և վերաբերական:

Գոյական

176. Գործողություն ցույց տվող բառերը (բայերը) դարձրո՛ւ ո՞վ կամ ի՞նչ հարցին պատասխանող, առարկա ցույց տվող բառեր (գոյականներ):

Օրինակ՝
լուծել - լուծույթ, լուծում

սպասել - սպասավոր, սպասյակ, սպասուհի, սպասում:

Իշխել-իշխանություն, իշխան

Բժշկել-բժիշկ, բժշկություն

 Բացել-բացում

Ուսուցանել-ուսուցիչ, ուսում

Ճեղքել-ճեղք

Պահել-պահակ, պահարան

Հյուսել-հյուս

Բանել-բան

Գրել-գիր, գրիչ, գրություն, գրող

Գործել-գործ

Զգալ-զգացողություն, զգացմունք

Հարցնել-հարց